Ilocano language, culture, literature

Thursday, October 12, 2006

Saludo ken ni Andy Barroga ken ti Iluko.com





Idi punganay ti Dios pinarsuana dagiti tangatang ken ti daga.

Ket idi Marso 2002 pinutar ni Andy ti Iluko.com ket iti uneg ti umuna a tallo a bulan dimmayo ti agarup sangapulo ribu nga Ilocano manipud iti amin a suli ti lubong, ket nakita ni Andy a nasayaatda.

Ket linucatan ni Andy dagiti benneg Dap-ayan, Pinacbet, Makipagayam. Literatura, ken dadduma pay ket casla batombalani dagitoy cadagiti nangisit ti sikona nga Ilocano (ken uray no saan) manipud iti amin a desdes ti biag iti dagup sangalubongan, ket macaguyugoy ti awis nga umay agpal-lailang iti Iluko.com. Inaldaw a rinibu dagiti Ilocano a dumaw-as iti Iluko.com ket nakita ni Andy a nasayaat dayta…


Genesis dagiti Ilocano netizens? Nalabit.

No agpasiarca iti Dap-ayan ti Iluko.com ket mabasam dagiti panagpipinnatang a nalimugan iti panagkikinnarit, lunod ken nacas-ang a panaggi-innala, cayatmo nga iyarig ni Andy Barroga iti Pied Piper of Hamelin. Pagsayaatanna, iti sabali a bangir, adda met dagiti agpipinnatang a nadalus ti dila da, manakem, macaandingay ken paglaingan dagiti pagsasaritanda. No mailaw-anca iti benneg Literatura ket mabasam dagiti sarita, daniw, novela, drama, Bucanegan ken dadduma pay, mapanecnecam a dagiti akinputar cadagitoy isuda dagiti cangrunaan a mannurat iti Iloco, ken dagiti dadduma a naipablaac ditoy ket immuna a nagparangen iti Bannawag. Di cad apirasem ta timidmo saca mapaisem iti bangbangir ket agbalawca no amangan adda ketdi anting-anting wenno naisangsangayan a pannacabalin ni Andy iti panangurnosna iti Iluko.com.

Kinapudnona, no adda maysa a parsua a nacapanunot no casano nga ummungen dagiti Ilocano iti lubong iti maysa a suli ti World Wide Web—ti Iluko.com—tapno aguperda iti bucodda a pagsasao, makidigo, makipinnatang wenno makidamag cadagiti padpadas, pammati, pamanunotan, pacasecnan, caugalian (cultura), ken paandingay cadagiti sarita, daniw, novela, burburtia ken dadduma pay a forma ti Literatura Ilocana, isu daytoy ket awan sabali no di ni Andel Barroga.

Tubo ti Luna, Apayao, inrugi ni Andy ti nagadal iti electrical engineering iti St. Louis University ti Baguio City . Ngem gapu iti awis ti panagbaniaga, dina naturpos daytoy nga inrugina.

Nacadanon iti Hawaii idi 1988 ket landscaping (panagdalus iti solar dagiti babacnang) ti immuna a trabajona. Nadlaw ni Andy nga adda dagiti padana a Filipino a naestilo ti cawesda ken agub-obra cadagiti high-rise air-conditioned offices iti puseg ti ciudad Honolulu ket immapay ti ilemna. Isu a bayat ti panagtrabajona, incagumaanan ni Andy ti nagadal iti computer programming. Babaen ti tulong ni Tatangna, nagsubli iti escuela.

Nangrugi a data entry clerk iti maysa a banco, immasenso a system administrator ti maysa a mortgage company. Calpasan ti maysa a tawen, immalis iti Bank of Hawaii, cadackelan a banco iti Hawaii . Intultuloy na ti nagadal cadagiti software ti Microsoft, cas iti SQL Server, maysa a programa a pangimaton cadagiti dadackel a databases. Ket immapay ti panagtarigagayna a macadanon iti nangatngato pay a pagrebbengan.

Iti umuna a gundaway a nacabisita iti cabsatna a nurse nga agtaeng iti Seattle, Washington, incagumaanan ni Andy ti napan nag-apply iti Microsoft Corporation (Redmond) cas insingasing ti cabsatna. Nupay napaay iti umuna nga interview, saan a naupay daytoy ket napagasatan iti maicadua nga interview. Inawatna ti naidiaya a gundaway nga agtrabajo iti Microsoft Corporation ket ditoy ti agdama a pagtrabajuan ni Andy cas database engineer. Agarup lima a tawennan iti compania. Inkeddeng ni Andy a sadiay ti pagramutan ti familiana—ti caingungotna a ni Jossie ken dagiti dua nga annacda.

Ania a talocatic ti nacatucay iti panangirusat ni Andy iti bucodna a website? Cunana a ti nagcauna a "Burnay" ni Roy V. Aragon, maysa a nalatac a mannurat iti Iloco, ti nangriing kencuana. Ngem nupay no casta, adda iti sirmata ni Andy ti pannacasangal ti Iluko.com tapno maguyugoy nga agpal-lailang ditoy dagiti Ilocano ti lubong.

Iti pammaliiwco, awan ngata ti sabali a macapatas iti daytoy panangummong cadagiti sangalubongan nga Ilocano netizens iti maysa a website babaen ti awis ti maysa a pagsasao, cultura ken literatura. Ni Andel Barroga laeng ti cacaisuna a mabalin a mangaclon iti dayta a pammigbig ken pammadayaw.

posted by Joe Padre @ 6:51 PM   3 comments

Equal Opportunity Commentary


Toy daniw, "Agwarsitayo iti Bagas", ni Apo Aurelio S. Agcaoili ti nangabac iti Umuna a Gunggona ti Daniw Iloco iti pasalip (tay napalabas a Septiembre) nga inisponsor ti Komisyon sa Wikang Filipino. Naipablaac daytoy iti KWF website.

Mapadayawannac a mangipablaac ditoy agsipud ta di mapagriruan nga adda cayatna a sawen ken no ania ti cayatna a sawen.

[No maysaca cadagiti macalagip iti palacapac ti nasapatosan a cabayo a mangguyod iti calesa idi un-unana, nalabit no basaem toy daniw ket "mangegmo" pay ti panagtulatid dagiti pilid a napacalupcopan iti landoc ken ti pannacapalidlid dagiti al-alia/espiritu a mawarsian iti bagas a baac... Natinggaw, Adi.]

Casla "equal opportunity" a comentario daytoy a daniw--malidlidan ti masecnan, di ngamin?


Agwarsitayo iti Bagas

ni Aurelio S. Agcaoili


Agwarsitayo iti bagas, bagas a baak
Pangbugtak kadagiti karkarna ti bislak
Daytay pangitali iti sangasako a ragsak
Sandi dagiti arapaap a mailusaklusak.

Agwarsitayo iti bagas, bagas a baak
Yunatayo dagiti diputado dagiti libak
Dagitay man nakakurbata nga aginsisiglat
Mangumkomision iti kinirog a rigrigat.

Ay, agwarsitayo iti bagas, bagas a baak
Isarunotayo dagiti senador dagiti beklat
Warsiantay ti senador, sapsapuen ti akak
Agas buy-ong a di nagbannog, agas ti kirat.

Ay, agwarsitayo iti bagas, bagas a baak
Iramantay ti palasio dagiti kari ti perdi a pirak
Ti palasio a kasingin dagiti naisalda nga utek
Ti palasio a Malakaniang ti arestado nga agek.

Ay, agwarsitayo iti bagas, bagas a baak,
Pangpadisi amin a mangmangkik, amin a sinalbag
Dagitay man paraimula iti buteng iti bayakabak
Mangibalud iti pagguuray a bendision iti agpatnag.

Ay, agwarsitayo iti bagas, bagas a baak.
Warsi a pangpaksiat kadagiti saraaw ti pinggan
Warsi a pangbuggiaw mannanakaw a kaibaan
Saraaw ken kaibaan, kontra signos ti paggaak.

Ay, agwarsitayo iti bagas, bagas a baak
Nasamay daytoy a pangdalus di ikankano tulag
Nasamay a panagpartuat manen iti baro a biag
Sandi’t inarasdasda nga aldaw a napusaksak.

posted by Joe Padre @ 3:56 PM   2 comments

Wednesday, October 11, 2006

No Apay a Macaguyugoy ti Philippine eLib

Cadagiti agcalicagum nga agsukisoc, agpalutpot wenno agsurat maipanggep iti Iloco, Ilocano, ti literatura, cultura, pagsasao ti Ilocandia ken dadduma pay, ken casta met cadagiti agngayangay nga agbalin a mannurat cadagiti mainaig iti Iloco, mabalin awan umasping iti Philippine eLib no maipanggep iti sanicua ti pagsawaran. Isut’ gapuna a maragsacannac a macakita iti cantidad dagiti nadumaduma a sinurat iti sacop ti Philippine eLib no usaren dagiti keyword(s) [in bold red] ditoy baba. Kinapudnona, sangcapirgis laeng a paset daytoy ti Philippine eLib. Adda pay ti Filipiniana Section.

Iti ababa a pannarita, ti Philippine eLib ti pacasaracan iti nasuroc nga 800,000 bibliographic records, agarup 25,000,000 a panid maipapan iti Filipinas, ken 29,000 full-text journals babaen dagitoy a categoria:

(a) Union Catalog dagiti 5 Partners (Department of Science & Technology, National Library of the Philippines, Department of Agriculture, Commission on Higher Education, ken University of the Philippines)

(b) Special Collections/Researches

(c) Online Resources

Ken dagitoy dagiti databases iti sacop ti Philippine eLib:

EBSCO complete academic package:

o Academic Search Premier;

o Business Source Premier;

o Biomedical Reference Collection Expanded Edition;

o Business Source;

o Computer Source;

o ERIC (Education Resources Information Center);

o Information Science and Technology Abstract;

o Psychology and Behavioral Sciences Collection;

o Sociological Collection and MAS Ultra;

o Advanced Science and Technology Institute;

o Agricultural Training Institute;

o Bohol Provincial Library;

o Bureau of Agricultural Research;

o Bureau of Agricultural Statistics;

o Bureau of Animal Industry;

o Bureau of Plant Industry;

o CHED Main Office;

o Cagayan de Oro City Library;

o Department of Agriculture - Office of the Secretary;

o Food and Nutrition Research Institute;

o Forest Products Research and Development Institute;

o Industrial Technology Development Institute;

o Leyte State University;

o Mariano Marcos State University;

o Metals Industry Research and Development Center;

o Mindanao State University - Iligan Institute of Technology;

o Misamis Occidental Provincial Library;

o National Library of the Philippines;

o Palawan State University;

o Pampanga Provincial Library;

o Philippine Council for Agriculture, Forestry and Natural Resources Research and Development;

o Philippine Normal University;

o Philippine Nuclear Research Institute;

o UP Baguio; UP Diliman;

o UP Los Baños;

o UP Manila;

o UP Mindanao;

o UP Open University;

o UP Pampanga;

o UP Visayas Iloilo;

o UP Visayas in Cebu;

o Western Mindanao State University;

o Zamboanga del Norte Provincial Library

ACM Digital Library by Association of Computing Machinery;

ACS by American Chemical Society;

AIP/APS by American Institute of Physics/American Physical Society;

ASTM Standards Database & Index on CD-ROM;

Britannica Online;

CAB Astracts on plant science, animal science, human health, parasitology, ecology, forestry, soil science, food science & products, agricultural economics, biotechnology, etc.;

Compendex on broad engineering areas: mechanical, civil, environment, electrical, electromagnetics, structural, process, etc.;

IEEE Computer Society Library;

Project Euclid (Cornell University) on applied and theoretical mathematics, statistics, computer science;

XreferPlus includes full text of 150 books from over 30 world class publishers on art, bilinguals, biography, business, dictionaries, encyclopedias, food, geography, history, language, etc.

Adda pay napintas a servicio ti Philippine eLib: No cayatmo ti mapacaammuan iti future updates, ipatuldo laeng cadagiti pagpilian iti baba ken laglagipen nga ibati ti email address:

Agricultural Sciences
Arts and Architecture and Leisure and Sports
Astronomy
Business, Finance and Economics
Chemistry
Computer, Library and Information Sciences
Earth Sciences, Fossils and Prehistoric Life
Education
Filipiniana Papers, Theses and Dissertations
General
History and Geography
Home economics
Language and Linguistics and Literature
Law and Jurisprudence
Life Sciences
Mathematics and Statistics
Medicine and Health Sciences
Philosophy
Physics
Political Science and Public Administration
Psychology
Religion and Theology
Sociology, Anthropology and Criminology
Technology, Military and Naval Science

Isu ngarud a nadacamatco iti napalabas a postingco ditoy dagiti pagimbagan a malac-am iti Philippine eLib ket agpaay iti interes ti amin ti mataginayon a panagservi ken panagrang-ay daytoy nga online library.

Agsipud ta iti agdama, agdepende ti Philippine eLib iti congressional funding, masapul ti panangsiput tayo nga agtultuloy ti panangisacad ti Congreso iti panangsaranay iti Philippine eLib.

Tapno mapanecnecanyo no ania a kinabacnang ti masaracan iti Philippine eLib, padasenyo ti dumap-aw iti website daytoy ket subocanyo ti agsukisoc cadagiti nadumaduma a topico cas cadagiti ejemplos a nailista ditoy baba iti nalabaga:

“Juan Luna” (145 records)

“F. Sionil Jose” (150 records)

“Carlos Bulosan” (128 records)

“daniw” (28 records)

“Bannawag” (27 records)

“dallang” (5 records):

Dal-lang li amianan, by Pichay, Leon C.

Dal-lang ti amianan wenno kapipintasan a dandaniw kailukoan, Ilokano Printing

Dallang : an introduction to Philippine literature in Ilokano and other essays, by Foronda, Marcelino A.; Philippine Studies, Asian Studies Program, University of Hawaii, 1978

Dallang : an introduction to Philippine literature in Ilokano and other essays, by Aquino, Belinda A.; Philippine and Asian Studies Program, University of Hawaii, 1978

Maysa a dallang iti ngudo ti dalan ni Gob [poem], by Licos, Eldorado E.

“dallot” (2 records):

Dalawang tula : I. Oyayi II. Dallot, by Calixto, Jeremias A.

Isang pagsasalin sa Pilipino ng isang kantahing-bayan ng mga Ilocano na ito ay Dallot, by Allado, Emilia P.; 1982

“samiweng” (1 record):

Saguday, dagiti sardam (iti daniw ken samiweng), H.A. Viloria, 1985

“Iloko literature” (52 records):

Elements of Iloko literature. Part 1: Philippine studies series, by Alminar, Ruby F.; National Book Store, 1991

A brief survey of Iloko literature from the beginnings to its present development, with a bibliography of works pertaining to the Iloko people and their language, by Yabes, Leopoldo Y.; The Author, 1936

Anaraar: 21 a napili a sarita iti Iluko, Gumil Metro Manila, 2000

Apit: antolohia dagiti nobela sarita ken daniw nga Ilokano, Community Press, 1984

Beggang, Gumil Hawaii, 1993

Bullalayaw : antolohia dagiti nangab-abak iti salip iti sarita iti, 1976-1977, Gumil-Hawaii, 1978

Comedia de Gonzalo de Cordoba, by Del Castillo, Martin; [s.n.], 1947

Critical comments and observations on literary craft, by Hufana, Alejandrino G.; UP

Dagiti kasuratan nga ininayon tapno adalen dagiti nakarayo a kaubbingan, Karihan Cafe, 1929

Dallang : an introduction to Philippine literature in Ilokano and other essays, by Foronda, Marcelino A.; Philippine Studies, Asian Studies Program, University of Hawaii, 1978

Dramatic works : Iloko literature texts, by Hufana, Alejandro G.; University of the Philippines. Social Sciences & Humanities Research Committee, 1965

Ferdinand E. Marcos : kalasag ti Filipinas, Gumil Filipinas, 1978

GUMIL Hawaii : iti dua a dekada 1971-1991, GUMIL Hawaii, 1991

Gonzalo de Cordoba o la conquista de Granada por los Reyes de España : comedia de Ilocano

Gulintang, 1948, by Pacis, G. L.; Filipino News, 1948

Iloko literature : a historical sketch, by Bragado, Jose A.

Iloko literature texts : Iloko folksongs, folkstories, folksayings and survey/bibliography of Iloko folklore

In three generations : five phases of Iloko literature, by Pascual, Benjamin M.

Itatanor ti literatura ilokana, by Belen, Hermogenes F.

Karit : antolohia dagiti napili a sarita dagiti Ilokano, GUMIL Isabela; immaldit ti NPPI, 1992

Lingka : an anthology of Iloko literature in English, Gumil Metro Manila, 1994

Mga uban at rosas, by Albalos, Mario A.; El Nino Pub. House, 1990

Nadumaduma a salaysay, by Bulong, Dionisio S.

Rough draft of short stories, movie articles, feature articles, by Aquino, Rogelio A.

Sagumbi : antolohia ti sarita daniw ken drama dagiti Abrenio, Abra Iluko Writer's Assoc, 1999

Sakbay a lumnek ti init ken sabali pay a dandaniw, Gumil-Filipinas, 1979

Salda 1997 : antolohia ti salaysay ken dandaniw, H.A. Viloria, 1997

Talugading : antolohiya dagiti sarita 1947-1976, 1977, Gumil Filipinas, 1977

Tapno makasuratka iti daniw, sarita, salaysay ken nobela : iti bukodmi a panarigan, by Bragado, Jose Asia; GUMIL Filipinas, 1978

Tugot : daniw, sarita, drama, salaysay, Gumil Ilocos Sur], 1981

U.P. Los Baños Journal : special issue on the humanities, University of the Philippines Los Baños under its University Publications Office, 1992

Utek ni kayumanggi, putar dagiti Ilokano : antolohia dagiti nangabak a sarita ken drama iti 1977-1979 ken dagiti napili a sarita, Gumil-Hawaii, 1980

Lengguahe ken lieratura [microform], Photoduplication Service

Emilio L. Alvarez : librarian, writer and collector / Salvacion M. Arlante, by Arlante, Salvacion Manuel; 1979

Dallang : an introduction to Philippine literature in Ilokano and other essays, by Aquino, Belinda A.; Philippine and Asian Studies Program, University of Hawaii, 1978

Ilocano literature, by Gruenberg, Estrellita Valeros

Into the heart of Ilokandia, by Lingbaoan, Hermilinda L.

Of a vigorous and manly race : some notes on Ilocano vernacular literature, by Foronda, Marcelino A.

Panitikang Iluko : malusog na binhi sa tigang na lupa, by Duque, Reynaldo A.

Profiles/ladawan, 1991, by Pascual, Benjamin M.; s.n.], 1991

Dagiti napili a sinurat manipud iti literatura Aleman : manipud media era agingga iti agdama, by Hidalgo, Juan S.P., Jr; Rizal Pub, 1974

Ang Kababaihan sa panulaan ng Pilipinas (Tagalog, Iloko, Ingles) 1889-1989, by Santiago, Lilia Quindoza

Ang migrasyon sa maikling kuwento at nobelang Ilokano, 1960-1978, by Tabin, Lorenzo G.

Handurawan : antolohiya ng mga tula ng mga tumangap ng CCP literature grants 1988-1989, by Pascual, Benjamin M.; Sentrong Pangkultura ng Pilipinas, 1990

Jose Rizal : his minor writings, by Osias, Camilo; [s.n.], 1961

Poems (Literature East and West), by Hufana, Alejandrino G.; [s.n.]

Tangguyob ti dios, SCC Development and Research Foundation, 1975

Iloko folklore [microfiche], by Delos Reyes, Isabelo F.; [s.n.], 1889

Iloko proverbs [microform], by Taylor, Hazel Clark; [s.n.], 1918

Iloko songs [microform], by Rigor, Patricio T.; [s.n.], 1918

Antas ng mga pagpapahalagang edukasyunal ng mga Ilokano na inilalahad sa mga maikling kuwentong Iloko na nagsipagwagi sa GRAAFIL : isang pagsusuri, by Taclibon, Nancy A.; 1992

Bucanegismo : tatak ng tradisyunal na tulang Iloko, by Duque, Reynaldo A.

“Iloco literature” (1 record):

Ang Pag-uugaling Iloco sa mga maikling kuwentong Iloco (1934-1970), by Silapan, Ofelia Jamilosa-; 1976

“Ilokano literature” (14 records):

Emilio Alvarez collection [microfilm], University of the Philippines Library, 1977

Ampait ya pagbabawi, by Villamil, J. C.

Bucanegismo : tatak ng tradisyunal na tulang Iloko, by Duque, Reynaldo A.

Paglalakbay, pagbabaybay, pag-uugat : ang panitikang Iluko na pagitan ng mundo at panagimpan, by Flores, Ma. Crisanta Nelmida

Dallang : an introduction to Philippine literature in Ilokano and other essays, by Foronda, Marcelino A.; Philippine Studies, Asian Studies Program, University of Hawaii, 1978

Dallang : an introduction to Philippine literature in Ilokano and other essays, by Aquino, Belinda A.; Philippine and Asian Studies Program, University of Hawaii, 1978

Apit : antolohia dagiti nobela sarita ken daniw nga Ilokano, Community Press, 1984

Karit : antolohia dagiti napili a sarita dagiti Ilokano, GUMIL Isabela; immaldit ti NPPI, 1992

Talugading : antolohiya dagiti sarita 1947-1976, 1977, Gumil Filipinas, 1977

Folklore Ilokano [microfiche], by Delos Reyes, Isabelo F.; [s.n.], 1920

Home in exile, exile from home : rootedness and rootlessness in diasporic Iluko literature, by Agcaoili, Aurelio S.

Ang migrasyon sa maikling kuwento at nobelang Ilokano, 1960-1978, by Tabin, Lorenzo G.

Utek ni kayumanggi, putar dagiti Ilokano : antolohia dagiti nangabak a sarita ken drama iti 1977-1979 ken dagiti napili a sarita, Gumil-Hawaii, 1980

Antas ng mga pagpapahalagang edukasyunal ng mga Ilokano na inilalahad sa mga maikling kuwentong Iloko na nagsipagwagi sa GRAAFIL : isang pagsusuri, by Taclibon, Nancy A.; 1992

“Ilocano literature” (5 records):

Ilocano literature, by Gruenberg, Estrellita Valeros

Tapos na ang debate, by Antonio, Lamberto E.

Gonzalo de Cordoba o la conquista de Granada por los Reyes de España : comedia de Ilocano

Literature Ilocano : an historical and critical survey

Of a vigorous and manly race : some notes on Ilocano vernacular literature, by Foronda, Marcelino A.

“Iloko” (677 records)

“Iloco” (53 records)

“Iluko” (36 records)

“Ilokano” (545 records)

“Ilocano” (285 records)

“Ilukano” (1 record):

Paggamit ng 0-tiyori ng goberment-baynding tiyori sa mga konstruksyong kosativ sa Ilukano, by Hernandez, Viveca V.; College of Social Sciences and Philosophy, University of the Philippines-Diliman, 1995

“Ilokandia” (4 records)

“Ilocandia” (35 records)

“Ilokos” (33 records)

“Ilocos” (1607 records)

No adda cayatyo a saludsoden maipapan iti Philippine eLib, dagitoy ti rumbeng a pagimtuodan:

Prudencia Cruz
Director, National Library
nanie@nlp.gov.ph
Tel. 525-1748; Fax 524-2329

Salvacion M. Arlante
University Librarian
University of the Philippines, Diliman
salvacion.arlante@up.edu.ph
Tel 926-1877; Fax 926-1876

Chito N. Angeles
Information Technology Officer,
Head,Computer Services, UPD
chito.angeles@up.edu.ph
Tel. 926-1877; Fax 926-1876

posted by Joe Padre @ 10:27 AM   0 comments